Blaðsíða:Æfisaga Jóns Ólafssonar.djvu/3

Úr Wikiheimild
Þessi síða hefur verið prófarkalesin
FORMÁLI.

———

I.

Bók sú, sem hjer kemur á prent í fyrsta skifti, nærri því þrjúhundruð og fimtíu árum eftir að hún var samin, er að mörgu leyti merkileg. Hún er ein af hinum fáu sjálfsæfum í íslenskum bókmentum og ein af okkar fáu reglulegu ferðabókum. Í henni eru mjög merkilegar og góðar lýsingar á lífinu í Kaupmannahöfn á dögum Kristjáns 4., og hún fræðir um ýmislegt, er menn ekki hafa vitað til hlítar áður, viðvíkjandi staðarlýsing þeirrar borgar. Hún er á kafla merkilegt heimildarrit fyrir verslunarsögu Norðurlandaþjóða á Indlandi og gefur góðar upplýsingar um sum atriði í Íslands sögu, sem ekki fást annars staðar. Af öllu þessu leiðir, að hana má telja með merkari ritum í íslenskum bókmentum á 17. öld.

Að íslenskri alþýðu hefur fallið sagan vel í geð má ætla af því hvað margar afskriftir eru til af svo löngu riti. Lærðir Íslendingar og útlendingar, sem þektu ritið, hafa heldur ekki verið í neinum vafa um gildi þess. Finnur biskup Jónsson (Hist. Eccl. Isl. III, bls. 563) bendir á, að í riti Jóns sje ýmislegur fróðleikur, sem ekki sje annarsstaðar að fá, og Hálfdán Einarsson (sem nefnir bókina Hist. litt. Isl. 1786, bls. 154 — 155) reyndi til að gera hana kunna í útlöndum. Sendi hann hinum danska sagnaritara J. H. Schlegel útdrátt á dönsku úr sögunni. Schlegel ljet svo prenta útdrátt úr sögunni á þýsku, í hinu merka safnriti sínu Samlung zur Dänischen Geschichte II, 4, bls. 173 — 179, Kph. 1775, er sá útdráttur eingöngu úr 1. hlutanum; átti framhaldið að koma síðar, en Schlegel dó frá verkinu