Brennu-Njáls saga/87
Kolbeinn hét maður og var kallaður Arnljótarson. Hann var þrænskur maður. Hann sigldi það sumar út til Íslands er Þráinn og Njálssynir fóru utan. Hann var þann vetur í Breiðdal austur. En um sumarið eftir bjó hann skip sitt í Gautavík. Og þá er þeir voru mjög búnir reri að þeim maður á báti og festi bátinn við skipið en gekk síðan upp á skipið til fundar við Kolbein. Kolbeinn spurði þenna mann að nafni.
„Hrappur heiti eg,“ segir hann.
„Hvers son ert þú?“ segir Kolbeinn.
Hrappur svarar: „Eg er son Örgumleiða Geirólfssonar gerpis.“
„Hvað vilt þú mér?“ segir Kolbeinn.
„Eg vil biðja þig,“ segir Hrappur, „að þú flytjir mig um haf.“
Kolbeinn spyr: „Hver nauðsyn er þér á?“
„Eg hefi vegið víg eitt,“ segir Hrappur.
„Hvert víg er það,“ segir Kolbeinn, „eða hverjir eru til eftirmáls?“
Hrappur svarar: „Eg hefi vegið Örlyg Ölvisson Hróðgeirssonar hins hvíta en til eftirmáls eru Vopnfirðingar.“
„Þess get eg að sá hafi verr er þig flytur,“ segir Kolbeinn.
Hrappur mælti: „Vinur er eg vinar míns en geld eg það er illa er til mín gert enda skortir mig eigi fé til að leggja fyrir farið.“
Síðan tók Kolbeinn við Hrappi.
Litlu síðar gaf byr og sigla þeir í haf. Hrapp þraut vistir í hafi. Settist hann þá að með þeim er næstir voru. Þeir spruttu upp með illyrðum og svo kom að þeir ráðast á og hefir Hrappur þá þegar undir tvo menn. Þá var sagt Kolbeini og bauð hann Hrappi í mötuneyti sitt og hann þá það.
Þeir koma af hafi og leggja utan við Agðanes. Þá spyr Kolbeinn Hrapp: „Hvar er fé það er þú bauðst í leigu undir þig?“
„Það er út á Íslandi,“ segir Hrappur.
Kolbeinn mælti: „Vera munt þú fleirum prettóttur en mér en þó vil eg þér nú upp gefa alla leiguna.“
Hrappur bað hann hafa þökk fyrir „eða hvað leggur þú nú til ráðs með mér?“
„Það fyrst,“ segir Kolbeinn, „að þú far sem bráðast frá skipi því að allir Austmenn munu illa túlka fyrir þér en þó ræð eg þér það annað heilræði að þú svík aldrei lánardrottinn þinn.“
Síðan gekk Hrappur á land upp með vopnum sínum og hafði öxi eina mikla í hendi, vafinskeftu. Hann fer þar til er hann kemur til Guðbrands í Dala. Hann var hinn mesti vin Hákonar jarls. Þeir áttu hof báðir saman og var því aldrei upp lokið nema þá er jarl kom þangað. Það var annað mest hof í Noregi en annað á Hlöðum. Þrándur hét sonur Guðbrands en Guðrún dóttir. Hrappur gekk fyrir Guðbrand og kvaddi hann vel. Guðbrandur spyr hvað manna hann væri. Hrappur sagði til nafns síns og það með að hann væri utan af Íslandi. Síðan biður hann Guðbrand að hann taki við honum.
Guðbrandur mælti: „Ekki líst mér svo á þig sem þú munir gæfumaður vera.“
„Mjög þykir mér og logið frá þér,“ segir Hrappur, „er það var sagt að þú tækir við öllum þeim er þig bæðu og engi maður væri jafnágætur sem þú. Mun eg því í móti mæla ef þú tekur eigi við mér.“
Guðbrandur mælti: „Hér munt þú vera hljóta.“
„Hvar vísar þú mér til sess?“ segir Hrappur.
„Á hinn óæðra bekk,“ segir Guðbrandur, „gegnt öndvegi mínu.“
Hrappur fór í sæti sitt. Hann kunni frá mörgu að segja. Var það fyrst að Guðbrandi þótti gaman að og mörgum öðrum en þó kom svo að mörgum þótti ofkerski.
Og þar kom að hann slóst á tal við Guðrúnu dóttur Guðbrands svo að það töluðu menn að hann mundi fífla hana. En er Guðbrandur varð þess var taldi hann á hana mjög er hún átti tal við Hrapp og bað hana að varast að mæla nokkuð við hann svo að eigi heyrðu allir menn. Hún hét góðu um fyrst en þó dró til vanda um tal þeirra. Þá setti Guðbrandur til Ásvarð verkstjóra sinn að ganga með henni hvert er hún færi.
Einu hverju sinni var það að hún beiddist að fara á hnotskóg að skemmta sér og fylgdi Ásvarður henni. Hrappur leitar eftir þeim og finnur þau á hnotskóginum. Hann tók í hönd Guðrúnu og leiddi hana eina saman. Síðan fór Ásvarður að leita hennar og fann þau í runni einum liggja bæði saman. Hann hleypur að með öxi reidda og hjó til fótar Hrapps en Hrappur brást við fast og missti Ásvarður hans. Hrappur spratt á fætur sem skjótast og þreif öxi sína. Síðan vildi Ásvarður undan snúast. Hrappur höggur í sundur í honum hrygginn.
Þá mælti Guðrún: „Nú hefir þú unnið er þú munt eigi með föður mínum lengur vera. En þó er það sumt er honum mun enn verr þykja því að eg fer með barni.“
Hrappur svarar: „Eigi skal hann þetta af öðrum spyrja og skal eg fara heim og segja honum hvorttveggja.“
„Þá munt þú eigi með fjörvi í braut komast,“ segir hún.
„Á það skal hætta,“ segir hann.
Eftir það fylgir hann henni til kvenna annarra en hann fór heim.
Guðbrandur sat í öndvegi og var fátt manna í stofunni. Hrappur gekk fyrir hann og bar hátt öxina.
Guðbrandur spurði: „Hví er blóðug öx þín?“
„Eg gerði að bakverk Ásvarðar verkstjóra þíns,“ segir Hrappur.
„Það mun eigi af góðu,“ segir Guðbrandur. „Þú munt hafa vegið hann.“
„Svo er víst,“ segir Hrappur.
„Hvað var til saka?“ segir Guðbrandur.
„Lítið mundi yður þykja,“ segir Hrappur. „Hann vildi höggva af mér fótinn.“
„Hvað hafðir þú til gert áður?“ segir Guðbrandur.
„Það er hann átti enga sök á,“ segir Hrappur.
„Þó mátt þú segja hvað það var,“ segir Guðbrandur.
Hrappur mælti: „Ef þú vilt það vita þá lá eg hjá Guðrúnu dóttur þinni og þótti honum það illa.“
Guðbrandur mælti: „Standi menn upp og taki hann og skal hann drepa.“
„Alllítt lætur þú mig njóta mágsemdar,“ segir Hrappur, „en eigi hefir þú það mannval að þetta muni skjótlega gera.“
Þeir stóðu upp en hann hopaði út undan. Þeir hlaupa eftir en hann kemst á skóg undan og höfðu þeir hans ekki. Guðbrandur safnar liði og lét kanna skóginn og finna þeir hann eigi því að skógurinn var mikill og þröngur.
Hrappur fer um skóginn þar til er hann kom í rjóður nokkurt. Þar fann hann húsabæ og mann úti og klauf skíð. Hann spurði þenna mann að nafni og nefndist hann Tófi. Tófi spurði að hans nafni og nefndist Hrappur sem hann hét. Hrappur spyr hví bóndi byggi svo fjarri öðrum mönnum.
„Því,“ sagði hann, „að eg þykist hér lítt þurfa að amast við aðra menn.“
„Við förum kynlega með okkur um málin,“ segir Hrappur, „og mun eg fyrri segja þér hver eg er. Eg hefi verið með Guðbrandi í Dölum og stökk eg þaðan fyrir það er eg drap verkstjóra hans. En eg veit að við erum báðir illmenni því að þú mundir ekki hér kominn frá öðrum mönnum nema þú værir nokkurs manns útlagi. Og geri eg þér tvo kosti að eg mun segja til þín eða við njótum báðir jafnt þess er hér er.“
Bóndi mælti: „Þetta er jafnt sem þú segir. Eg nam konu þessa er hér er hjá mér og hefir margur maður eftir mér leitað.“
Síðan leiddi hann Hrapp inn með sér. Þar voru hús lítil og vel ger. Bóndi sagði húsfreyju sinni að hann hafði Hrapp ráðið með sér.
„Flestir munu af manni þessum illt hljóta,“ segir hún, „en þó munt þú ráða vilja.“
Síðan var Hrappur þar. Hann var förull mjög og var aldrei heima. Hann fær náð fundi Guðrúnar jafnan. Þeir sátu um hann feðgar, Þrándur og Guðbrandur, og varð það aldrei að þeir fengju færi á honum. Og fór svo fram öll þau misseri.
Guðbrandur lét segja Hákoni jarli hver vandræði hann hafði af Hrappi. Jarl lét dæma Hrapp útlaga og lagði fé til höfuðs honum en hét þá að fara sjálfur að leita eftir honum en það fórst þó fyrir og þótti jarli þeim sjálfrátt að taka hann er hann fór svo óvarlega.