Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri/Goðfræðisögur/Flutningur álfa og helgihald
1819 var unglingspiltur á Stóraakri í Skagafirði, Guðmundur að nafni, kominn undir tvítugt; hann var smali; hann lét út kindur fyrir dag aðfaradagsmorguninn eftir þrettánda; var þá gott veður. Rak hann kindurnar fram á dal er þar var á beitt þegar veður var bærilegt. Þegar hann kom með kindurnar á dalinn sá hann hvar lest fór. Í þeirri lest voru bæði karlmenn og kvenmenn, einnin börn, og sat kvenfólkið og börnin í kerrum, en mikið farteski var á hestunum. Guðmund[i] kom ekkert til hugar en það væri hans kyns fólk, þó ólíklegt þætti um þann tíma að fólk væri með flutning á ferð og so það að það sæti í kerrum. Hann vildi finna fólkið og hljóp frá kindunum, en það herti sig að komast undan út með klettum nokkrum. Komst hann samt á bí við það, en ei gat hann við það talað því so var langt á milli; líka fór að koma í hann tvíl hvað þetta væri.
Nú kemur það [að] hömrum nokkrum; þar tekur það ofan. Sýnast hönum þar opnar húsdyr og ljós inni brenna, og þó þrennar eður fjórar dyr opnar; sér hann fólk þetta gengur þar að; kvenfólkið gengur inn og börnin, en karlmenn láta inn farteskið í hin húsin. Eftir það heyrði hann hringingar og söng, en ekkert orð skildi hann þegar hann kom að klettunum; voru þá líka aftur luktir klettarnir, en kerrurnar er hönum sýndist kvenfólk og börn í vera voru fyrir hans augum steinar. Sá hann nú hvað þetta fólk var; vildi hann nú halda þaðan sem fljótast. Sé þá að hönum svefn so dár að hann gat ei gengið; hönum fylgdi og magnleysi so að hann lagði sig niður og sofnar; vaknar síðan aftur, er þá kominn dagur. Hann gengur nú magnlítill upp undir klettana; verður hann þá enn sig að leggja hjá klettunum, sofnar strax og vaknar við að hönum fannst kalt vatn sé að drjúpa á kinnvanga sér. Var þá dagur kominn um allt loft; hann fann litla vætuna þá hann vildi strjúka, en þá var hann búinn að fá megn sitt og krafta, en þó nokkuð vinglaður; komst þó til kinda sinna er allar voru í hóp í dalnum; rak síðan kindurnar heim um kvöldið og lætur þær inn í húsin mjög óreglulega, fer so heim. Þótti fólki hann mjög eyðilegur í nokkurn tíma þar eftir, en smáfór þó af hönum og bar so ei meira á hönum af soddan