Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri/Viðburðasögur/Þorkatla og Járngerður
Þorkatla og Járngerður
Þorkatla bjó á Þorkötlustöðum í Grindavík, en Járngerður á Járngerðarstöðum. Báðar voru þær giftar. Einu sinni sem oftar voru karlarnir þeirra báðir á sjó. Nú gjörði mikið brim og héldu báðir til lands. Þorkötlu karl fekk gott lag á Þorkötlustaðasundi og komst af. Þá varð Þorkatla fegin og mælti hún svo fyrir að á því sundi rétt förnu skyldi aldrei skip farast ef formann þess brysti hvorki hug né dug, og menn vita ekki til að þar hafi farizt skip á réttu sundi.
Það er að segja frá Járngerðar karli að hann drukknaði á Járngerðarstaðasundi. Þá varð Járngerður afar grimm og mælti svo um að þar skyldu síðan farast tuttugu skip á réttu sundi. Segja menn að nú sé fyrir víst nítján drukknuð, en þá er eitt eftir og má búast [við] að það farist þá og þá.
Á götu þeirri sem til skips er gengin frá Járngerðarstöðum er leiði Járngerðar, nál. einn faðmur á breidd, þrír á lengd frá austri til vesturs og er austurendinn hærri. Ganga sjómenn oft yfir það.