Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri/Viðburðasögur/Af Björgu og Nikulási

Úr Wikiheimild
Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri
þjóðsaga, ritstjórn Jón Árnason
Af Björgu og Nikulási

Það er sögn nokkurra gamalla manna undir Eyjafjöllum að stuldarmál Bjargar hefði komið til umræðu á Alþingi og þar hefði enginn dómur verið upp kveðinn í málinu fremur en í héraði, en sú ályktun hefði verið gjörð af höfðingjum, en þó óvíst hvort nokkuð var fært til bókar, að Björg skyldi ekki flengjast – og var það gjört vegna ættgöfgi hennar – en samt skyldi hún brennimerkjast so allir gæti varað sig á henni, en síðan skyldi henni frjálst að flakka milli frænda sinna og kunningja ef þeir vildu nokkuð líkna henni. En hvort brennimark þetta var nokkurn tíma sett á hana vitum vér ekki. Þessi ályktun átti að vera gjör sama dag árið fyr en Nikulás sýslumaður setti sig í gjána, en sumir segja að það hafi verið gjört sama árið og sama daginn og sýslumaður setti sig í gjána um kvöldið.

Það er og sagt að nóttina eftir hann setti sig í gjána um kvöldið þá vöktu tvær vinnukonur í Háfi í Holtum og sátu þær um lágnættið á kirkjuþröskuldinum og höfðu hana opna. Þá bjó í Háfi ríkur bóndi er Þorgeir hét og var hann mikill vinur sýslumanns. Það var vani sýslumanns þegar hann reið af þingi að ríða niður á Eyrarbakka til verzlunarviðskipta og þegar hann reið þaðan kom hann ætíð að Háfi og gisti þar stundum. Þessa fyrtöldu nótt þegar vinnukonur sátu á kirkjuþröskuldinum heyrðist þeim sem riðið væri vestan að bænum og heyrðist þeim vera hringlað í beizlunum. Hugðu þær þá að sýslumaður mundi koma eftir venju og þutu upp og upp í stólinn á hurðarbak og vildu ekki láta sjá sig, en þær heyrðu hringl þetta koma heim á hlaðið og so beina leið inn um sáluhliðið og inn um kirkjudyr og sáu þó ekkert og urðu mjög hræddar. Timburgaflað var í kirkjunni og glergluggi yfir altarinu og heyrðist þeim þetta fara innar eftir kirkjunni í loftinu og innar í kórinn, og í sama vetfangi varð brestur mikill og hrökk þá í sundur glerglugginn yfir altarinu í mola og heyrðist þeim skrölt þetta þjóta út um hann, en síðan heyrðu þær ekkert og héldu menn að þetta hefði verið svipur Nikulásar sýslumanns.