Brennu-Njáls saga/123
Snorri goði mælti svo: „Nú erum vér hér tólf dómendur er málum þessum er til skotið. Vil eg nú biðja yður alla að vér höfum enga trega í málum þessum svo að þeir megi eigi sáttir verða.“
Guðmundur mælti: „Viljið þér nokkuð héraðssektir gera eða utanferðir?“
„Engar,“ segir Snorri, „því að það hefir oft eigi efnst og hafa menn fyrir það drepnir verið og orðið ósáttir. En gera vil eg fésætt svo mikla að engi maður hafi dýrri verið hér á landi en Höskuldur.“
Hans orð mæltust vel fyrir. Síðan töluðu þeir um og urðu eigi á sáttir hver fyrst skyldi upp kveða hversu mikil fésekt vera skyldi. Og kom svo að þeir hlutuðu um og hlaut Snorri upp að kveða.
Snorri mælti: „Ekki mun eg lengur yfir þessu sitja. Mun eg nú segja yður hvað mitt ákvæði er, að eg vil Höskuld bæta láta þrennum manngjöldum en það eru sex hundruð silfurs. Skuluð þér nú að gera ef yður þykir of mikið eða of lítið.“
Þeir svöruðu að þeir skyldu hvergi að gera.
„Það skal og fylgja,“ sagði hann, „að hér skal allt féið upp gjaldast á þinginu.“
Þá mælti Gissur hvíti: „Þetta þykir mér varla vera mega því að þeir munu hér lítinn einn hlut hafa að gjalda fyrir sig.“
Guðmundur hinn ríki mælti: „Eg veit hvað Snorri vill. Það vill hann að vér gefum til allir gerðarmenn slíkt sem vor er drengskapur til og mun þar þá margur eftir gera.“
Hallur af Síðu þakkaði honum og kveðst gjarna vilja til gefa sem sá er mest gæfi. Játuðu því þá allir gerðarmenn. Eftir það gengu þeir í braut og réðu það með sér að Hallur skyldi segja upp gerðina að Lögbergi.
Eftir það var hringt og gengu allir menn til Lögbergs.
Hallur af Síðu stóð upp og mælti: „Mál þessi, er vér höfum gert um, höfum vér orðið vel á sáttir og höfum gert sex hundruð silfurs. Skulum vér gjalda upp helminginn gerðarmenn og skal hér allt upp gjaldast á þinginu. En það er bænarstaður minn til allrar alþýðu að nokkurn hlut gefi til fyrir guðs sakir.“
Því svöruðu allir vel. Nefndi Hallur þá votta að gerðinni að hana skyldi engi rjúfa mega. Njáll þakkaði þeim gerðina. Skarphéðinn stóð hjá og þagði og glotti við. Gengu menn þá frá Lögbergi og til búða sinna.
En gerðarmenn báru saman í bóndakirkjugarði fé það sem þeir höfðu heitið til að leggja. Njálssynir seldu fram fé það er þeir höfðu og svo Kári og var það hundrað silfurs. Njáll tók þá fé það er hann hafði og var það annað hundrað silfurs. Síðan var fé þetta borið allt saman í Lögréttu og gáfu menn þá svo mikið til að engan pening vantaði á. Njáll tók þá silkislæður og bóta og lagði á hrúguna ofan.
Síðan mælti Hallur til Njáls að hann skyldi ganga eftir sonum sínum „en eg mun ganga eftir Flosa og veiti nú hvorir öðrum tryggðir.“
Njáll gekk þá heim til búðar sinnar og mælti til sona sinna: „Nú er málum vorum komið í gott efni. Vér erum nú menn sáttir en fé allt komið í einn stað. Skulu nú hvorirtveggju ganga til og veita öðrum grið og tryggðir. Vil eg þess nú biðja yður sonu mína að þér spillið í engu um.“
Skarphéðinn strauk um ennið og glotti við. Ganga þeir nú allir til Lögréttu.
Hallur gekk til móts við Flosa og mælti: „Gakk þú nú til Lögréttu því að nú er féið allt vel af hendi goldið og saman komið í einn stað.“
Flosi bað þá Sigfússonu ganga til með sér. Gengu þeir þá út allir. Þeir gengu austan að Lögréttu. Njáll gekk vestan að Lögréttu og synir hans. Skarphéðinn gekk á meðalpallinn og stóð þar.
Flosi gekk í Lögréttu að hyggja að fénu og mælti: „Þetta fé er bæði mikið og gott og vel af höndum greitt sem von er að.“
Síðan tók hann upp slæðurnar og spurði hver þær mundi hafa til gefið en engi svaraði honum. Í annað sinn veifði hann slæðunum og spurði hver til mundi hafa gefið og hló að og svaraði honum engi.“
Flosi mælti þá: „Hvort er að engi yðvar veit hver þenna búning hefir átt eða þorið þér eigi að segja mér?“
Skarphéðinn mælti: „Hvað ætlar þú hver til hafi gefið?“
Flosi mælti: „Ef þú vilt það vita þá mun eg það segja þér hvað eg ætla. Það ætla eg að til hafi gefið faðir þinn, karl hinn skegglausi, því að margir vita eigi er hann sjá hvort hann er heldur kona eða karlmaður.“
Skarphéðinn mælti: „Slíkt er illa mælt að sneiða honum afgömlum er engi hefir áður til orðið dugandi maður. Megið þér og það vita að hann er karlmaður því að hann hefir sonu átt við konu sinni. Hafa fáir vorir frændur legið óbættir hjá garði vorum svo að vér höfum eigi hefnt.“
Síðan tók Skarphéðinn til sín slæðurnar en kastaði brókum blám til Flosa og kvað hann þeirra meir þurfa.“
Flosi mælti: „Hví mun eg þeirra meir þurfa?“
Skarphéðinn svarar: „Því þá ef þú ert brúður Svínfellsáss sem sagt er hverja hina níundu nótt og geri hann þig að konu.“
Flosi hratt þá fénu og kveðst þá engan pening hafa skyldu af, kvað þá vera skyldu annaðhvort að Höskuldur skyldi vera ógildur ella skildu þeir hefna hans.
Vildi þá Flosi engi grið selja og engi taka og mælti til Sigfússona: „Göngum vér nú heim. Eitt skal yfir oss líða alla.“
Síðan gengu þeir heim til búðar.
Hallur mælti: „Helsti miklir ógæfumenn eiga hér í hlut að.“
Þeir Njáll og synir hans gengu heim til búðar.
Njáll mælti: „Nú kemur það fram sem mér sagði löngu hugur um að oss mundu þungt falla þessi mál.“
„Eigi er það,“ segir Skarphéðinn, „því að þeir mega aldrei sækja oss að landslögum.“
„Þá mun það fram koma,“ segir Njáll, „er öllum mun verst gegna.“
Þeir menn töluðu um er gefið höfðu féið að þeir mundu í braut taka.
Guðmundur hinn ríki mælti þá: „Þá skömm kýs eg mér eigi til handa að taka það aftur er eg gef hvorki hér né annars staðar.“
„Vel er þetta mælt,“ sögðu þeir.
Vildi þá og engi í braut taka.
Snorri goði mælti: „Það er mitt ráð að Gissur hinn hvíti og Hjalti Skeggjason varðveiti fé þetta til annars alþingis. Segir mér svo hugur um að eigi muni langt líða áður til muni þurfa að taka þessa fjár.“
Hjalti tók og varðveitti helming fjárins en Gissur sumt. Gengu menn þá heim til búða sinna.