Guðmundar saga Arasonar/76
Magnús vestfirzki, er kom til herra Guðmundar litlu áðr hann tæki banasótt, sem greint var, fór hann til sinna héraða ok heim á búgarð Þórðar, berandi honum, sem boðit var, kærliga kveðju herra Guðmundar byskups. Um kveldit sezt Þórðr á einn þverpall ok kallar til sín son sinn, er Sturla hét, er síðan varð riddari Magnúsar konungs Hákonarsonar ok lögmaðr, ok með hans ráði ok tillögu skrifaði konungrinn fyrstu lögbók til Íslands, síðan landit gekk undir konungs vald. Kom með þessa bók út herra Þorvarðr Þórarinsson í Austfjörðum, ok stóð hún um fimmtán ár, þar til er oftnefndr Magnús konungr skrifaði aðra bók eftir tillögu herra Jóns Einarssonar. Hefir sú staðit síðan með ýmisligum réttarbótum konunganna tillögðum. Hefir þessi sami Sturla skrifat marga merkiliga hluti af herra Guðmundi byskupi.
Sami Sturla ok Magnús koma fyrir Þórð, talar Þórðr við Magnús: „Hefir þú nokkut erindi til mín af hálfu Guðmundar byskups?“
Magnús svarar: „Þat bað hann mik segja þér, at þit munið finnast í vor.“
Þórðr svarar: „Satt mun hann segja, en hvorrgi okkarr þykkir mér líkligr til langferða, því at mér er sagt, at hann gerist mjök ellimóðr. Ætla ek ekki mína ferð til norðrsveita. Því seg, hvílíkar skynsemdir hann talaði fyrir þér af högum höfðingja eða sinna mótgangs manna.“
Magnús svarar: „Öll hans mál vóru af skynsemi, full, en fá vetr kvað líða mundu, áðr hans ofsóknarmenn mundu sjálfir hendr á leggjast ok þeirra afkvæmi drepast niðr. Kvað hann þar ok skjótast mundu eftir verða, sem mestr var uppgangrinn.“
Þórðr bað Sturlu hyggja vel at því, er þeir töluðu, ok virða með sjálfum sér, hvorir betra hlut völdu sér, þeir er sér héldu í vináttu ins góða Guðmundar byskups eða honum risu í mót með yfirgirnd sinnar öfundar.
Nú skal greina framkvæmd þessa hlutar. Skammt leið áðr frá greftri Guðmundar byskups en hans andlát fluttist um alla landsins fjórðunga.
En er Þórðr Sturluson spurði þau tíðindi, endrminnist hann hvat, er Magnús hafði sagt af orðum byskups, ok tekr svo til orðs: „Seint bíðum vér bætr þvílíks mannskaða, er land vort hefir fengit í fráfalli þvílíks manns, en farin sýnist mér nú sú von, at vit finnimst líkamliga í vor, ok sakir þess ek fann engan trúlyndara í fyrirheitum, – því at engan tíma brást mér þat, er hann játaði mér, – trúi ek, at þat vanabrigði, er ek hefi tekit á þessari föstu, fari héðan af vaxanda, ok því mun ek við því búast eiga, at mínir lífdagar verði eigi langir. En því ráði guð, hvílíkr verðr fundr okkarr Guðmundar byskups, en þess vænti ek, at hans vinátta muni mér ok mörgum öðrum at gagni koma.“
Síðan kallar Þórðr til sín sonu sína, frændr ok vini, skipar ráð at öllum, sem hann eigi við dauðanum at búast. Eftir þat vex krankleikrinn, ór hverjum hann andast fjórða idusdag Aprilis á inum sama mánuði ok Guðmundr byskup. Er þat trúanligt, at þeir hafi fundizt í andligu lífi á því sama vori sem sjálfr hann fyrir sagði.