Píningsdómur
1. Júlí 1490 á Öxarárþingi
Píningsdómur um siglingar, verzlun og vetrarsetur útlendinga, um búðsetumenn, kaupalag á skreið og varningi, og um skattfrelsi nefndarmanna.
Ollvm monnvm þeim sem þetta bref siá edr heyra senda Eyolfr einarsson logman svnnan oc austan á jslandi. finbogi jonsson logman nordan og vestan á jslandi oc allir logriettvmenn kuediv gudz oc sina kvnnigt giörandi at þá lidit var frá gudz burd vors herra jesv christi M. iiij. niutiger ára midvikudagin næstan epter peturs messo oc pals á almenniligu oxarárþingi vorum vier til kallader af heidrsamligum manne Didrik pining hofudzmanni ýfer ollv islandi og uördhvsin at dæma oc skoda huern frid at vtlensker kavpmenn skvlv hafa hier j landit oc þær fleiri greiner sem hier epter fýlgia.
Jn primis þat sama kongzens bref sem birtizt vm frid millvm noregs konvngz og einglandz konvngz þar á þinginv vm eingelska menn at þeir skylldu mega sigla med frij i island med Rettan kavpskap og falslavsan.
Suo oc eigi síjdr vm þyska menn þá sem konvngsins bref hafa firir sier oc med Rettan kavpskap vilia fara med suoddan tvnnvmál attvnga kuartiel oc stikr sem at fornv hefer verid hier j landit. enn hver sem fals selr. sekr .xiij. morkvm enn hiner sem keyptv epter þvi sem sem logbok vtvíjsar. enn ef þeir vilia eigi bæta sem misgiordu þá se þeim firirbodin kavpskapr a þvi skipi. enn hver sem vid þa kavper þar epter. sekizt sem þeir kavpi vid vtlæga menn.
Suo oc höfvm vier dæmt at þysker oc eingilsker. skvlv hallda frid sin j millvm hier j landit medan þeir liggia j höfnvm. saker þess at konvngsins skipan verdr landinv eigi til nýckta ef þeir hallda ecki frid sin á millum enn huorer hafi hafner sem þeim hentar. Enn hvorir sem fridin briota þa se eigi vid þá keypt. vnder slika sekt sem firr skrifat stendr. skvlv vorer landzmenn lika svara þeim logum oc Retti sem vid þá kvnna brotliger at verda. sem þeir vid oss.
Suo oc skvlv hier avngver vtlendzsker menn hafa hier vetursetv vtan firir fvlla navdsyn anat hvort ef þeir kvnna at verda sarer eda sivker eda j skipbrote oc seli þo avngvan pening dýrra vetr enn svmar. oc hallda avngvan jslendzkan man sier til þionvztzv oc giori hvorki skip ne menn til sios. Enn hver sem þá hysir eda heimer avdrvvijs enn nv er sakt. svari slikv firir sem hann hýsi vtlægan mann. Enn hver jslendzkra manna sem þeim þionar. svari slikri seckt sem hiner. eignizt konvngr halfar seckter oc suo þat godz sem oleyfiliga stendr. enn konvngs vmbodzmadur halft. oc hans fylgdarmenn.
Suo oc höfum vier dæmt oc samþýckt af allri logRettvnne at avngver bvdsetvmenn skvlv vera j landinv þeir sem eigi hafa bvfe til at fæda sig vid. svo þo at þeir eigi ecki minna enn .iijc. svo kallar sem kon(u)r. oc skyllder til vinnv hia bændvm. allir þeir sem minna fe eigv enn nv er sakt kon(u)r oc kallar. Enn þeir kallar oc kon(u)r sem eigi vilia vinna. se vpp tækr allr þeirra afli konvngs vmbodzmanne oc bændum ollvm j sveitinne. Enn hver sem þá halldr eda styrker j moti þessvm vorvm domi oc samþycki se sekr fiorvm morkvm vid konvng.
Enn vm kavpalag á skreid edr varning j sveitvm. se epter þvi sem dandimenn verda á sátter med syslvmans Rádi. enn ef þeir ellr þær vilia helldr fara á husgang enn vinna hia bændum hafi Refsing til .vj. avra sem sýslvmenn oc bændr verda á sátter.
Jtem hofvm vier dæmt alla nefndarmenn kongsins oc handgengna menn fríj vm skatt. enn taka oskert þingfararkavp vm fram oc alla skylldvga at Ríjda med logmanni til þingz sem lögbok vtvíjsar oc samreid eiga vid hann. edr sekr .xij. avrvm. oc gialldi aptr skatt oc þingfararkavp oc se vr nefndinne vtan valldzmonnvm litizt annat sannara.
Samþýkti þennann vorn dom. fýr nefndr Didrik pining. sira Arne Snæbiarnarson officialis heilagrar skalholltz kirkiv. herra halldor ormsson aboti a helgafelli. herra jon arason áboti j videy oc allr almvgi sem þa var á þinginv.
Ogh til sanninda hier vm settu fyrskrifader dandi menn sin jnsigli med fyr skrifadra lögmanna jnsiglvm firir þetta doms bref er skrifat var j sama stad deigi sijdar enn fýr seigir.