Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri/Ævintýri/Heimskar kerlingar
Heimskar kerlingar
Bóndi nokkur átti kerlingu grunnhyggna. Einhverju sinni sendi bóndi kerlingu sína af stað með hænu og kú og bað hana selja; kvað hann kúna mega kosta sextán ríkisdali, en hænuna sextán skildinga. Kerling leggur nú af stað og býður kúna fyrst fyrir sextán skildinga; þykir það gjafverð og er hún strax keypt. Þá býður kerling hænuna fyrir sextán ríkisdali og þykir það óhæfa og vill enginn kaupa. Er þá ei sagt af ferðum kerlingar fyr en hún tekur gistingu á bæ einum; er henni vísað að sofa þar á fiðursæng. Um morguninn er kerling vaknar er hún fiðruð mjög; hyggur hún sig örn orðna, tekur hænu sína, fer upp á bæjarburst og ætlar að fljúga heim. Í þessum svifum ber þar að bónda hennar og spyr hann hverju þetta sæti og hvar kýrin sé. Kerling segir sig orðna að örn, en kúna kveðst hún hafa selt og fær honum sextán skildinga. Bóndi verður æfur af flónsku kerlingar og kveðst ei muni linna fyrr en hann hafi fundið þrjár aðrar kerlingar jafnvitlausar henni.
Leggur hann nú af stað og er ei sagt af ferðum hans fyr en hann kemur að kofa einum; sér hann þar kerlingu; ber hún eitthvað í svuntu sinni inn í kofann og kemur jafnharðan út aftur. Bóndi spyr hvað hún hafi fyrir stafni. „Myrkur er í kofa mínum,“ segir kerling, „og er ég að bera inn birtuna og vinnst seint.“ „Hverju viltu launa,“ segir bóndi, „ef ég kem birtu í kofa þinn?“ „Því vil ég launa öllu sem ég get,“ segir kerling. Gerir þá bóndi glugga á kofann, og kemur við það nóg birta, en kerling gefur honum stórfé.
Heldur bóndi nú þaðan, og ber ei til tíðinda á leið hans fyr en hann kemur á bæ nokkurn. Þar sér hann kerlingu; hún hefir barefli í höndum og lemur því af kappi í höfuð manni sínum. Bóndi spyr því hún gjöri svo. Kerling segist vera að færa hann í skyrtu, en það gangi illa; hún komi ei skyrtunni ofan fyrir höfuðið þó hún slái á. Sér þá bóndi að ekkert op er á skyrtunni og spyr hann kerlingu hvort hún vildi nokkru launa ef hann kæmi karli í skyrtuna. Hún kveðst vilja miklu launa. Gjörir bóndi þá op á skyrtuna og færir karlinn í, og kemur þeim saman um að gefa bónda stórgjafir. því karlinn varð líka feginn lausninni.
Heldur bóndi nú áfram unz hann kemur á bæ nokkurn; þar búa hjón gömul; er kerling heima en karl ei. Kerling spyr bónda hvaðan hann sé. Hann kveðst vera úr Hringaríki. „Ertu úr himnaríki?“ segir hún. „Já,“ segir hann þá og vill nú freista hve vitlaus kerling er. Kerling hafði áður gift verið tvisvar og hétu hvorutveggi maður hennar Pétur; svo hét og sá er hún nú átti. Verður kerling nú glöð er hún heyrir að maður þessi er úr himnaríki og kveðst nú sér til gamans ætla að spyrja hann um Pétrana sína sælu. „Hvernig líður nú Pétri mínum fyrsta?“ segir kerling. „Honum líður báglega,“ segir bóndi; „hann er klæðlaus eins og þú vissir og fær hvergi inn að skríða.“ „Bágt er það að heyra,“ segir kerling; „góður var hann við mig.“ Tekur hún þá bagga mikinn af fötum og peningapoka og biður bónda að færa þetta Pétri hinum fyrsta. „En hvernig líður Pétri hinum öðrum?“ segir kerling. „Honum líður líka illa,“ segir bóndi; „röltir hann um götur og fær hvergi inni og er nú skólítill og klæðfár.“ „Þungt er það að spyrja,“ segir kerling. Tekur hún þá hesta tvo, rauðan og brúnan, og það sem hún átti eftir af peningum og biður bónda að færa Pétri öðrum. Leggur nú bóndi af stað með sendingarnar. Þegar hann er kominn á hæð nokkra skammt frá bænum kemur Pétur hinn þriðji heim; sér hann manninn á hæðinni og þykist þekkja hesta sína hina vænu. Spyr hann nú kerlingu sína, en hún segir allt hið sanna. Þykir nú Pétri hafa sópazt um í kotinu og verður æfur við í fyrstu og vill fara eftir manninum og ná eigum sínum, en kerling biður hann að gjöra ei slíkt og kveður hann sjálfan munu gott af hljóta þá er hann komi til himnaríkis; segir hún og allt nú um seinan því maðurinn muni til himins kominn. Karl lætur þá teljast og þykja honum ei ólíkleg orð kerlingar, einkum af því að hann sá manninn síðast bera við himin, og lætur nú svo vera. En það er frá bónda að segja að hann heldur heim með gróðann allan og þykist nú vel hafa fengið bætta flónsku sinnar kerlingar með flónsku hinna kerlinganna.