Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri/Náttúrusögur/Ormurinn í Lagarfljóti

Úr Wikiheimild
Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri  (1862) 
þjóðsaga, ritstjórn Jón Árnason
Ormurinn í Lagarfljóti

Það bar til einu sinni í fornöld að kona ein bjó á bæ nokkrum í Héraðinu við Lagarfljót. Hún átti dóttur eina vaxna. Hún gaf henni gullhring. Þá segir stúlkan: „Hvernig get ég haft mest gagn af gulli þessu, móðir?“ „Leggðu það undir lyngorm,“ segir konan. Stúlkan tekur þá lyngorm og lætur gullið undir hann og leggur í trafeskjur sínar. Liggur ormurinn þar nokkra daga. En þegar stúlkan fer að vitja um eskjurnar er ormurinn svo stór orðinn að eskjurnar eru farnar að gliðna í sundur. Verður þá stúlkan hrædd og þrífur eskjurnar og kastar þeim með öllu saman í fljótið. Líða svo langir tímar og fara menn nú að verða varir við orminn í fljótinu. Fór hann þá að granda mönnum og skepnum sem yfir það fóru. Stundum teygðist hann upp á bakka fljótsins og gaus eitri ógurlega. Þótti mönnum þetta horfa til vandræða mikilla, en vissu ei hvernig bætur yrðu á því ráðnar. Vóru þá fengnir til Finnar tveir. Áttu þeir að drepa orminn og ná gullinu. Þeir steyptu sér í fljótið, en komu bráðum upp aftur. Sögðu Finnarnir að hér væri við mikið ofurefli að eiga og væri ei hægt að bana ormi þessum eða ná gullinu. Sögðu þeir að annar ormur væri undir gullinu og væri sá miklu verri. Bundu þeir þá orminn með böndum tveimur. Lögðu þeir annað fyrir aftan bægslin, en annað aftur við sporðinn. Ormurinn getur því ekki grandað mönnum eða dýrum, en við ber að hann setur upp kryppu úr baki sínu og þykir það jafna vita á stórtíðindi þegar það sést.

Þeir sem enga trú leggja á orm þenna segja að það sé froðusnakkur og þykjast hafa sagnir um það að prestur nokkur hafi ekki alls fyrir löngu róið þar þvert yfir sem ormurinn sýndist vera til að sanna með því sögu sína að hann sé enginn.