Guðmundar saga Arasonar/60
Nú er að segja frá Sturlungum, sem þeir spyrja, at herra erkibyskup er heim kominn ok flóttamaðr þeirra, herra Guðmundr byskup, vel heyrðr á garðinum, en Arnórr fallinn andsvörum, bera þeir saman ráð sín ok gera statt at hafa sik ok sitt góz í engri háttung lands eða sjóvar, heldr sitja heima í rúmi sínu ok rægja svo byskupinn at eins með sendibréfum, at hann megi muna. Hér til draga þeir eða kúga þá menn, er þeir hugðu virðast mundu hæstrar raddar á landinu at fráteknum byskupinum, at þessi félagskapr megi þeim samlagast, er psalmista talaði svo til: acurent linguas suas sicut serpentes, et cetera, því at til byskupsins skaða dikta þeir svo þrungit bréf, at þat stendr með þrim tigum sakargifta. Var þat sumt í letri sannindalitr fyrir mönnum, en lygð fyrir guði, því at ljót ástundan er eigi maklig, at heilög skrift kalli hana sannorða, sakir þess at hún þarfnast þá undirstöðu, sem æðsta sannleik megi samþykkja, en flest í þessu bréfi var bæði fals af hjarta ok munni með gamalli grimmd ok öfundaraustri.
Þetta bréf var styrkt með þeim hætti, sem þá gekk framast um skilríki meðal landa. Ferr þat bréf í haf, byrjar þeim skipum seint ok koma við Hálogaland eftir vetrnætr. Ferðast þeir norðan ok koma til Niðaróss litlu fyrir jól, sækja fund herra erkibyskups ok bera honum bréf Íslendinga.
Herra erkibyskup, sem hann hefir þau yfir lesit, verðr mjök óglaðr. Líðr svo fram yfir átta dag jóla, en á níunda kallar erkibyskup saman kórsbræðr ok lærða menn á garðinum. Þangat er boðinn herra Guðmundr byskup ok sendimenn. Eru þá upp lesin bréf með svo mörgum sakargiftum, sem fyrr var greint, Spyrr herra erkibyskupinn, hvat herra Guðmundr eignar sér af sakargiftum þessum. En hann segir greiniliga sem fyrra erkibyskupi, hvat hann hefir gert, neitar ok þverliga þat hann hefir eigi gert, en sakir þess at skipt var um erkibyskupana, beiðist hann eigi glósuna, heldr svo brátt sem herra Guðmundr hefir nokkura viðgöngu veitt, gengr erkibyskup braut af stefnu ok kallar með sér kórsbræðr í sitt oratorium, biðr þá skoða með athygli, hversu hávar þeim lítast þær sakir, er hann kallar herra Guðmund sér á hendr játtat hafa.
Ok síðan þeir þykkjast þau mál yfir réttlætisvog sett hafa með einu samþykki, kallast herra Guðmundr inn, ok eftir þagnartíma tekr herra erkibyskup svo til orðs: „Svo lízt oss ok bræðrum vorum sem þú, Guðmundr, hefir lengra fram vikit setning laganna en ritat finnst í reglu byskupanna, ok svo stórt sýnist oss yfir bera, at eigi megir þú halda byskupligan stétt, utan þú fáir dispenseran in curia herra páfans, því fjarri stendr þinn málavöxtr voru valdi, því sem vér höldum.“
Endir erkibyskup svo þetta mál ok gengr til hámessu, en herra Guðmundr til sinna manna. Finnst honum enn um sinn, hversu hjólit kann velta, því at þeir sömu þegja nú, er í gær sögðu:: „Góðan dag, herra,“ – heimboð er í brottu, en byrgðr er erkibyskups garðr ok náliga vörðr haldinn, at herra Guðmundr komi þar eigi sem nokkut kallsandi um sín málaferli. Líðr svo út um purificationem beatæ virginis, at dagar hans eru daufligir, en lítill svefn á nætr. Er ok svo komit heilsu líkamans, at hún veikist mjök. Var þat mest fyrir þær meiðslur, er hans óvinir höfðu gert.