Hávamál

I. Gestaþáttur

1. Gáttir allar

áður gangi fram

um skoðast skyli,

um skyggnast skyli,

því að óvíst er að vita

hvar óvinir

sitja á fleti fyrir.

2. Gefendur heilir!

Gestur er inn kominn!

hvar skal sitja sjá?

Mjög er bráður

sá er á bröndum skal

síns um freista frama.

3. Elds er þörf

þeim er inn er kominn

og á kné kalinn.

Matar og voða

er manni þörf,

þeim er hefir um fjall farið.

4. Vatns er þörf

þeim er til verðar kemur,

þerru og þjóðlaðar,

góðs um æðis

ef sér geta mætti

orðs og endurþögu.

5. Vits er þörf

þeim er víða ratar.

Dælt er heima hvað.

Að augabragði verður

sá er ekki kann

og með snotrum situr.

6. Að hyggjandi sinni

skyli-t maður hræsinn vera,

heldur gætinn að geði.

Þá er horskur og þögull

kemur heimisgarða til,

sjaldan verður víti vörum.

Því að óbrigðra vin

fær maður aldregi

en mannvit mikið.

7. Inn vari gestur

er til verðar kemur

þunnu hljóði þegir,

eyrum hlýðir,

en augum skoðar.

Svo nýsist fróðra hver fyrir.

8. Hinn er sæll

er sér um getur

lof og líknstafi.

Ódælla er við það

er maður eiga skal

annars brjóstum í.

9. Sá er sæll

er sjálfur um á

lof og vit meðan lifir.

Því að ill ráð

hefir maður oft þegið

annars brjóstum úr.

10. Byrði betri

ber-at maður brautu að

en sé mannvit mikið.

Auði betra

þykir það í ókunnum stað.

Slíkt er volaðs vera.

11. Byrði betri

ber-at maður brautu að

en sé mannvit mikið.

Vegnest verra

vegur-a hann velli að

en sé ofdrykkja öls.

12. Er-a svo gott

sem gott kveða

öl alda sonum,

því að færra veit

er fleira drekkur

síns til geðs gumi.

13. Óminnishegri heitir

sá er yfir öldrum þrumir.

Hann stelur geði guma.

Þess fugls fjöðrum

eg fjötraður var'g

í garði Gunnlaðar.

14. Ölur eg varð,

varð ofurölvi

að ins fróða Fjalars.

Því er öldur best

að aftur um heimtir

hver sitt geð gumi.

15. Þagalt og hugalt

skyldi þjóðans barn

og vígdjarft vera.

Glaður og reifur

skyli gumna hver

uns sinn bíður bana.

16. Ósnjallur maður

hyggst munu ey lifa,

ef hann við víg varast.

En elli gefur

honum engi frið,

þótt honum geirar gefi.

17. Kópir afglapi

er til kynnis kemur,

þylst hann um eða þrumir

Allt er senn,

ef hann sylg um getur,

uppi er þá geð guma.

18. Sá einn veit

er víða ratar

og hefir fjöld um farið

hverju geði

stýrir gumna hver,

sá er vitandi er vits.

19. Haldi-t maður á keri,

drekki þó af hófi mjöð,

mæli þarft eða þegi.

Ókynnist þess

váar þig engi maður

að þú gangir snemma að sofa.

20. Gráðugur halur,

nema geðs viti,

etur sér aldurtrega.

Oft fær hlægis

er með horskum kemur

manni heimskum magi.

21. Hjarðir það vitu

nær þær heim skulu

og ganga þá af grasi.

En ósvinnur maður

kann æva-gi

síns um mál maga.

22. Vesall maður

og illa skapi

hlær að hvívetna.

Hitt-ki hann veit

er hann vita þyrfti

að hann er-a vamma vanur.

23. Ósvinnur maður

vakir um allar nætur

og hyggur að hvívetna.

Þá er móður

er að morgni kemur.

Allt er víl sem var.

24. Ósnotur maður

hyggur sér alla vera

viðhlæjendur vini.

Hitt-ki hann finnur,

þótt þeir um hann fár lesi,

ef hann með snotrum situr.

25. Ósnotur maður

hyggur sér alla vera

viðhlæjendur vini.

Þá það finnur

er að þingi kemur

að hann á formælendur fáa.

26. Ósnotur maður

þykist allt vita,

ef hann á sér í vá veru.

Hitt-ki hann veit

hvað hann skal við kveða,

ef hans freista firar.

27. Ósnotur maður

er með aldir kemur,

það er best að hann þegi.

Engi það veit

að hann ekki kann,

nema hann mæli til margt.

Veit-a maður

hinn er vætki veit,

þótt hann mæli til margt.

28. Fróður sá þykist

er fregna kann

og segja ið sama.

Eyvitu leyna

megu ýta synir

því er gengur um guma.

29. Ærna mælir

sá er æva þegir

staðlausu stafi.

Hraðmælt tunga,

nema haldendur eigi,

oft sér ógott um gelur.

30. Að augabragði

skal-a maður annan hafa,

þótt til kynnis komi.

Margur þá fróður þykist

ef hann freginn er-at

og nái hann þurrfjallur þruma.

31. Fróður þykist

sá er flótta tekur

gestur að gest hæðinn.

Veit-a gjörla

sá er um verði glissir,

þótt hann með grömum glami.

32. Gumnar margir

erust gagnhollir

en að virði vrekast.

Aldar róg

það mun æ vera:

Órir gestur við gest.

33. Árlega verðar

skyli maður oft fá,

nema til kynnis komi.

Situr og snópir,

lætur sem sólginn sé

og kann fregna að fáu.

34. Afhvarf mikið

er til ills vinar,

þótt á brautu búi.

En til góðs vinar

liggja gagnvegir,

þótt hann sé firr farinn.

35. Ganga skal,

skal-a gestur vera

ey í einum stað.

Ljúfur verður leiður,

ef lengi situr

annars fletjum á.

36. Bú er betra,

þótt lítið sé.

Halur er heima hver.

Þótt tvær geitur eigi

og taugreftan sal,

það er þó betra en bæn.

37. Bú er betra,

þótt lítið sé.

Halur er heima hver.

Blóðugt er hjarta

þeim er biðja skal

sér í mál hvert matar.

38. Vopnum sínum

skal-a maður velli á

feti ganga framar,

því að óvíst er að vita

nær verður á vegum úti

geirs um þörf guma.

39. Fann'g-a eg mildan mann

eða svo matargóðan

að ei væri þiggja þegið,

eða síns fjár

svo gjafa fúsan

að leið sé laun, ef þægi.

40. Fjár síns

er fengið hefir

skyli-t maður þörf þola.

Oft sparir leiðum

það er hefir ljúfum hugað.

Margt gengur verr en varir.

41. Vopnum og voðum

skulu vinir gleðjast:

það er á sjálfum sýnst.

Viðurgefendur og endurgefendur

erust lengst vinir,

ef það bíður að verða vel.

42. Vin sínum

skal maður vinur vera

og gjalda gjöf við gjöf.

Hlátur við hlátri

skyli höldar taka

en lausung við lygi.

43. Vin sínum

skal maður vinur vera,

þeim og þess vin.

En óvinar síns

skyli engi maður

vinar vinur vera.

44. Veistu ef þú vin átt,

þann er þú vel trúir,

og vilt þú af honum gott geta,

geði skaltu við þann blanda

og gjöfum skipta,

fara að finna oft.

45. Ef þú átt annan,

þann er þú illa trúir,

Viltu af honum þó gott geta,

fagurt skaltu við þann mæla

en flátt hyggja

og gjalda lausung við lygi.

46. Það er enn um þann

er þú illa trúir

og þér er grunur að hans geði:

hlæja skaltu við þeim

og um hug mæla.

Glík skulu gjöld gjöfum.

47. Ungur var eg forðum,

fór eg einn saman:

þá varð eg villur vega.

Auðigur þóttumst

er eg annan fann:

Maður er manns gaman.

48. Mildir, fræknir

menn best lifa,

sjaldan sút ala.

En ósnjallur maður

uggir hotvetna:

Sýtir æ glöggur við gjöfum.

49. Voðir mínar

gaf eg velli að

tveim trémönnum.

Rekkar það þóttust

er þeir rift höfðu:

Neis er nökkviðr halur.

50. Hrörnar þöll

sú er stendur þorpi á.

Hlýr-at henni börkur né barr.

Svo er maður

sá er manngi ann.

Hvað skal hann lengi lifa?

51. Eldi heitari

brennur með illum vinum

friður fimm daga,

en þá slokknar

er inn sétti kemur

og versnar allur vinskapur.

52. Mikið eitt

skal-a manni gefa:

Oft kaupir sér í litlu lof.

Með hálfum hleif

og með höllu keri

fékk eg mér félaga.

53. Lítilla sanda

lítilla sæva

lítil eru geð guma.

Því að allir menn

urðu-t jafnspakir:

Hálf er öld hvar.

54. Meðalsnotur

skyli manna hver:

æva til snotur sé.

Þeim er fyrða

fegurst að lifa

er vel margt vitu.

55. Meðalsnotur

skyli manna hver:

æva til snotur sé.

Því að snoturs manns hjarta

verður sjaldan glatt,

ef sá er alsnotur er á.

56. Meðalsnotur

skyli manna hver:

æva til snotur sé.

Örlög sín

viti engi fyrir:

þeim er sorgalausastur sefi.

57. Brandur af brandi

brennur uns brunninn er.

Funi kveikist af funa.

Maður af manni

verður að máli kunnur

en til dælskur af dul.

58. Ár skal rísa

sá er annars vill

fé eða fjör hafa.

Sjaldan liggjandi úlfur

lær um getur

né sofandi maður sigur.

59. Ár skal rísa

sá er á yrkjendur fáa

og ganga síns verka á vit.

Margt um dvelur

þann er um morgun sefur.

Hálfur er auður und hvötum.

60. Þurra skíða

og þakinna næfra,

þess kann maður mjöt

og þess viðar

er vinnast megi

mál og misseri.

61. Þveginn og mettur

ríði maður þingi að,

þótt hann sé-t væddur til vel.

Skúa og bróka

skammist engi maður

né hests in heldur,

þátt hann hafi-t góðan

62. Snapir og gnapir,

er til sævar kemur,

örn á aldinn mar:

Svo er maður

er með mörgum kemur

og á formælendur fáa.

63. Fregna og segja

skal fróðra hver,

sá er vill heitinn horskur.

Einn vita

né annar skal.

Þjóð veit, ef þrír eru.

64. Ríki sitt

skyli ráðsnotra hver

í hófi hafa.

Þá hann það finnur

er með fræknum kemur

að engi er einna hvatastur.

65. Orða þeira

er maður öðrum segir

oft hann gjöld um getur.

66. Mikilsti snemma

kom eg í marga staði

en til síð í suma.

Öl var drukkið,

sumt var ólagað:

Sjaldan hittir leiður í lið.

67. Hér og hvar

myndi mér heim of boðið,

ef þyrfta'g að málungi mat,

eða tvö lær hengi

að ins tryggva vinar,

þar er eg hafði eitt etið.

68. Eldur er bestur

með ýta sonum

og sólar sýn,

heilyndi sitt,

ef maður hafa náir,

án við löst að lifa.

69. Era-t maður alls vesall,

þátt hann sé illa heill:

Sumur er af sonum sæll,

sumur af frændum,

sumur af fé ærnu,

sumur af verkum vel.

70. Betra er lifðum

og sællifðum.

Ey getur kvikur kú.

Eld sá eg upp brenna

auðgum manni fyrir,

en úti var dauður fyr durum.

71. Haltur ríður hrossi,

hjörð rekur handarvanur,

daufur vegur og dugir.

Blindur er betri

en brenndur sé:

Nýtur manngi nás.

72. Sonur er betri,

þótt sé síð of alinn

eftir genginn guma:

Sjaldan bautarsteinar

standa brautu nær,

nema reisi niður að nið.

73. Tveir eru eins herjar:

Tunga er höfuðs bani.

Er mér í héðin hvern

handar væni.

74. Nótt verður feginn

sá er nesti trúir.

Skammar eru skips rár.

Hverf er haustgríma.

Fjöld um viðrir

á fimm dögum

en meira á mánuði.

75. Veit-a hinn

er vætki veit:

Margur verður af aurum api.

Maður er auðigur,

annar óauðigur,

skyli-t þann vítka vár.

76. Deyr fé,

deyja frændur,

deyr sjálfur ið sama.

En orðstír

deyr aldregi

hveim er sér góðan getur.

77. Deyr fé,

deyja frændur,

deyr sjálfur ið sama.

Eg veit einn

að aldrei deyr:

dómur um dauðan hvern.

---

78. Fullar grindur

sá eg fyr Fitjungs sonum.

Nú bera þeir vonar völ.

Svo er auður

sem augabragð:

hann er valtastur vina.

79. Ósnotur maður,

ef eignast getur

fé eða fljóðs munuð,

metnaður honum þróast,

en mannvit aldregi:

fram gengur hann drjúgt í dul.

80. Það er þá reynt,

er þú að rúnum spyr

inum reginkunnum,

þeim er gerðu ginnregin

og fáði fimbulþulur;

þá hefir hann best ef hann þegir.

81. Að kveldi skal dag leyfa,

konu er brennd er,

mæki er reyndur er,

mey er gefin er,

ís er yfir kemur,

öl er drukkið er.

82. Í vindi skal við höggva,

veðri á sjó róa,

myrkri við man spjalla:

Mörg eru dags augu.

á skip skal skriðar orka,

en á skjöld til hlífar,

mæki höggs,

en mey til kossa.

83. Við eld skal öl drekka,

en á ísi skríða,

magran mar kaupa,

en mæki saurgan,

heima hest feita,

en hund á búi.

II. Fyrra dæmi Óðins

84. Meyjar orðum

skyli manngi trúa

né því er kveður kona,

því að á hverfanda hveli

voru þeim hjörtu sköpuð,

brigð í brjóst um lagin.

85. Brestanda boga,

brennanda loga,

gínanda úlfi,

galandi kráku,

rýtanda svíni,

rótlausum viði,

vaxanda vogi,

vellanda katli,

86. Fljúganda fleini,

fallandi báru,

ísi einnættum,

ormi hringlegnum,

brúðar beðmálum

eða brotnu sverði,

bjarnar leiki

eða barni konungs,

87. Sjúkum kálfi,

sjálfráða þræli,

völu vilmæli,

val nýfelldum.

88. Akri ársánum

trúi engi maður

né til snemma syni:

Veður ræður akri.

en vit syni:

hætt er þeirra hvort.

89. Bróðurbana sínum,

þótt á brautu mæti,

húsi hálfbrunnu,

hesti alskjótum:

Þá er jór ónýtur,

ef einn fótur brotnar.

Verði-t maður svo tryggur

að þessu trúi öllu.

90. Svo er friður kvenna,

þeirra er flátt hyggja,

sem aki jó óbryddum

á ísi hálum,

teitum, tvevetrum

og sé tamur illa,

eða í byr óðum

beiti stjórnlausu,

eða skyli haltur henda

hrein í þáfjalli.

91. Bert eg nú mæli,

því að eg bæði veit,

brigður er karla hugur konum:

Þá vér fegurst mælum,

er vér flást hyggjum:

það tælir horska hugi.

92. Fagurt skal mæla

og fé bjóða

sá er vill fljóðs ást fá,

líki leyfa

ins ljósa mans:

Sá fær er fríar.

93. Ástar firna

skyli engi maður

annan aldregi.

Oft fá á horskann,

er á heimskan né fá,

lostfagrir litir.

94. Eyvitar firna

er maður annan skal,

þess er um margan gengur guma.

Heimska úr horskum

gerir hölda sonu

sá inn máttki munur.

95. Hugur einn það veit

er býr hjarta nær,

einn er hann sér um sefa.

Öng er sótt verri

hveim snotrum manni

en sér engu að una.

96. Það eg þá reynda

er eg í reyri sat

og vætta'g míns munar.

Hold og hjarta

var mér in horska mær:

þeygi eg hana að heldur hefi'g.

97. Billings mey

eg fann beðjum á

sólhvíta sofa.

Jarls yndi

þótti mér ekki vera

nema við það lík að lifa.

98. „Auk nær aftni

skaltu, Óðinn, koma,

ef þú vilt þér mæla man.

Allt eru ósköp

nema einir viti

slíkan löst saman.“

99. Aftur eg hvarf

og unna þóttumst

vísum vilja frá.

Hitt eg hugða

að eg hafa mynda

geð hennar allt og gaman.

100. Svo kom eg næst

að in nýta var

vígdrótt öll um vakin,

með brennöndum ljósum

og bornum viði:

svo var mér vílstígur of vitaður.

101. Og nær morgni,

er eg var enn um kominn,

þá var saldrótt sofin.

Grey eitt eg þá fann

innar góðu konu

bundið beðjum á.

102. Mörg er góð mær,

ef görva kannar,

hugbrigð við hali.

Þá eg það reynda,

er ið ráðspaka

teygða eg á flærðir fljóð.

Háðungar hverrar

leitaði mér ið horska man,

og hafða eg þess vætki vífs.

III. Síðara dæmi Óðins

103. Heima glaður gumi

og við gesti reifur,

svinnur skal um sig vera,

minnugur og málugur,

ef hann vill margfróður vera.

Oft skal góðs geta.

Fimbulfambi heitir

sá er fátt kann segja:

það er ósnoturs aðal.

104. Inn aldna jötun eg sótta,

nú em eg aftur um kominn:

fátt gat eg þegjandi þar.

Mörgum orðum

mælta eg í minn frama

í Suttungs sölum.

105. Gunnlöð mér um gaf

gullnum stóli á

drykk ins dýra mjaðar.

Ill iðgjöld

lét eg hana eftir hafa

síns ins heila hugar,

síns ins svára sefa

106. Rata munn

létumk rúms um fá

og um grjót gnaga.

Yfir og undir

stóðumk jötna vegir,

svo hætta eg höfði til.

107. Vel keypts litar

hefi eg vel notið.

Fás er fróðum vant.

Því að Óðrerir

er nú upp kominn

á alda vé jarðar.

108. Efi er mér á

að eg væra enn kominn

jötna görðum úr,

ef eg Gunnlaðar né nyta'g,

innar góðu konu,

þeirrar er lögðumk arm yfir.

109. Ins hindra dags

gengu hrímþursar

Háva ráðs að fregna

Háva höllu í.

Að Bölverki þeir spurðu,

ef hann væri með böndum kominn

eða hefði honum Suttungur of sóið.

110. Baugeið Óðinn

hygg eg að unnið hafi.

Hvað skal hans tryggðum trúa?

Suttung svikinn

hann lét sumbli frá

og grætta Gunnlöðu.

IV. Loddfáfnismál

111. Mál er að þylja

þular stóli á

Urðarbrunni að.

Sá eg og þagða'g,

sá eg og hugða'g,

hlydda eg á manna mál.

Of rúnar heyrða eg dæma,

né um ráðum þögðu

Háva höllu að,

Háva höllu í,

heyrða eg segja svo:

112. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

að þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

Þér munu góð ef þú getur:

Nótt þú rís-at

nema á njósn sér

eða þú leitir þér innan út staðar.

113. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

að þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Fjölkunnigri konu

skal-at-tu í faðmi sofa,

svo að hún lyki þig liðum.

114. Hún svo gerir

að þú gáir eigi

þings né þjóðans máls.

Mat þú vilt-at

né mannskis gaman.

Fer þú sorgafullur að sofa.

115. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

að þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Annars konu

teygðu þér aldregi

eyrarúnu að.

116. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Á fjalli eða firði,

ef þig fara tíðir,

fástu að virði vel.

117. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Illan mann

láttu aldregi

óhöpp að þér vita,

því að af illum manni

fær þú aldregi

gjöld ins góða hugar.

118. Ofarla bíta

eg sá einum hal

orð illrar konu.

Fláráð tunga

varð honum að fjörlagi

og þeygi um sanna sök.

119. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur

þer munu góð ef þú getur:

Veistu ef þú vin átt

þann er þú vel trúir,

farðu að finna oft.

Því að hrísi vex

og hávu grasi

vegur er vætki treður.

120. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Góðan mann

teygðu þér að gamanrúnum

og nem líknargaldur meðan þú lifir.

121. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Vin þínum

ver þú aldregi

fyrri að flaumslitum.

Sorg etur hjarta,

ef þú segja né náir

einhverjum allan hug.

122. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemi.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Orðum skipta

þú skalt aldregi

við ósvinna apa,

123. því að af illum manni

mundu aldregi

góðs laun um geta.

En góður maður

mun þig gjörva mega

líknfastan að lofi.

124. Sifjum er þá blandað,

hver er segja ræður

einum allan hug.

Allt er betra

en sé brigðum að vera.

Er-a sá vinur öðrum

er vilt eitt segir.

125. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Þremur orðum senna

skal-at-tu við þér verra mann:

Oft inn betri bilar,

þá er inn verri vegur.

126. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Skósmiður þú verir

né skeftismiður,

nema þú sjálfum þér sér.

Skór er skapaður illa

eða skaft sé rangt,

þá er þér böls beðið.

127. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Hvar er þú böl kannt,

kveð þú það bölvi að

og gef-at þínum fjándum frið.

128. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Illu feginn

ver þú aldregi,

en lát þér að góðu getið.

129. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Upp líta

skal-at-tu í orrustu!

- gjalti glíkir

verða gumna synir -

síður þitt um heilli halir.

130. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Ef þú vilt þér góða konu

kveðja að gamanrúnum

og fá fögnuð af,

fögru skaltu heita

og láta fast vera.

Leiðist manngi gott, ef getur.

131. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Varan bið eg þig vera

og eigi of varan.

Ver þú við öl varastur

og við annars konu

og við það ið þriðja

að þjófar né leiki.

132. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Að háði né hlátri

hafðu aldregi

gest né ganganda.

133. Oft vitu ógerla

þeir er sitja inni fyrir

hvers þeir eru kyns er koma.

Er-at maður svo góður

að galli né fylgi,

né svo illur að einugi dugi.

134. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Að hárum þul

hlæ þú aldregi.

Oft er gott það er gamlir kveða.

Oft úr skörpum belg

skilin orð koma

þeim er hangir með hám

og skollir með skrám

og váfir með vílmögum.

135. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Gest þú né geyja

né á grind hrekir.

Get þú voluðum vel.

136. Rammt er það tré,

er ríða skal

öllum að upploki.

Baug þú gef,

eða það biðja mun

þér læs hvers á liðu.

137. Ráðumk þér, Loddfáfnir,

en þú ráð nemir.

Njóta mundu ef þú nemur,

þér munu góð ef þú getur:

Hvar er þú öl drekkir,

kjós þú þér jarðar megin,

því að jörð tekur við öldri,

en eldur við sóttum,

eik við abbindi,

ax við fjölkynngi,

höll við hýrógi,

- heiftum skal mána kveðja, -

beiti við bitsóttum,

en við bölvi rúnar.

Fold skal við flóði taka.

V. Rúnatal

138. Veit eg að eg hékk

vindgameiði á

nætur allar níu,

geiri undaður

og gefinn Óðni,

sjálfur sjálfum mér,

á þeim meiði

er manngi veit

hvers af rótum renn.

139. Við hleifi mig sældu

né við horni-gi.

Nýsta eg niður,

nam eg upp rúnar,

æpandi nam,

féll eg aftur þaðan.

140. Fimbulljóð níu

nam ef af inum frægja syni

Bölþorns, Bestlu föður.

Og eg drykk of gat

ins dýra mjaðar,

ausin Óðreri.

141. Þá nam eg frævast

og fróður vera

og vaxa og vel hafast,

orð mér af orði

orðs leitaði,

verk mér af verki

verks leitaði.

142. Rúnar munt þú finna

og ráðna stafi,

mjög stóra stafi,

mjög stinna stafi,

er fáði fimbulþulur

og gerðu ginnregin

og reist Hroftur rögna.

143. Óðinn með ásum,

en fyr álfum Dáinn,

Dvalinn dvergum fyrir,

Ásviður jötnum fyrir.

Eg reist sjálfur sumar.

144. Veistu hve rísta skal?

Veistu hve ráða skal?

Veistu hve fáa skal?

Veistu hve freista skal?

Veistu hve biðja skal?

Veistu hve blóta skal?

Veistu hve senda skal?

Veistu hve sóa skal?

145. Betra er óbeðið

en sé ofblótið.

Ey sér til gildis gjöf.

Betra er ósent

en sé ofsóið.

Svo Þundur um reist

fyr þjóða rök,

þar hann upp um reis,

er hann aftur of kom.

VI. Ljóðatal

146. Ljóð eg þau kann

er kann-at þjóðans kona

og mannskis mögur.

Hjálp heitir eitt,

en það þér hjálpa mun

við sökum og sorgum

og sútum görvöllum.

147. Það kann eg annað

er þurfu ýta synir,

þeir er vilja læknar lifa.

148. Það kann eg hið þriðja:

ef mér verður þörf mikil

hafts við mína heiftmögu,

eggjar eg deyfi minna andskota,

bíta-t þeim vopn né velir.

149. Það kann eg ið fjórða:

ef mér fyrðar bera

bönd að bóglimum,

svo eg gel

að eg ganga má,

sprettur mér af fótum fjötur,

en af höndum haft.

150. Það kann eg ið fimmta:

Ef eg sé af fári skotinn

flein í fóki vaða,

fýgur-a hann svo stinnt

að eg stöðvig-a-g,

ef eg hann sjónum of sé'g.

151. Það kann eg ið sétta:

Ef mig særir þegn

á rótum rás viðar,

og þann hal

er mig heifta kveður,

þann eta mein heldur en mig.

152. Það kann eg ið sjöunda:

Ef eg sé hávan loga

sal um sessmögum,

brennur-at svo breitt,

að eg honum bjargig-a-g.

þann kann eg galdur að gala.

153. Það kann eg ið átta,

er öllum er

nytsamlegt að nema:

Hvar er hatur vex

með hildings sonum

það má eg bæta brátt.

154. Það kann eg ið níunda:

Ef mig nauður um stendur

að bjarga fari mínu á floti,

vind eg kyrri

vogi á

og svæfi'g allan sæ.

155. Það kann eg ið tíunda:

Ef eg sé túnriður

leika lofti á,

eg svo vinn'g

að þeir villir fara

sinna heimhama,

sinna heimhuga.

156. Það kann eg ið ellefta:

Ef eg skal til orrustu

leiða langvini,

und randir eg gel,

en þeir með ríki fara

heilir hildar til,

heilir hildi frá,

koma þeir heilir hvaðan.

157. Það kann ef ið tólfta:

Ef eg sé að tré uppi

váfa virgilná,

svo eg ríst

og í rúnum fá'g

að sá gengur gumi

og mælir við mig.

158. Það kann eg ið þrettánda:

ef eg skal þegn ungan

verpa vatni á,

mun-at hann falla,

þótt hann í fólk komi:

hnígur-a sá halur fyr hjörum.

159. Það kann eg ið fjórtánda:

ef eg skal fyrða liði

telja tíva fyrir,

ása og álfa

eg kann allra skil.

Fár kann ósnotur svo.

160. Það kann eg ið fimmtánda

er gól Þjóðrerir

dvergur fyr Dellings dyrum.

Afl gól hann ásum,

en álfum frama,

hyggju Hroftatý.

161. Það kann eg ið sextánda:

Ef eg vil ins svinna mans

hafa geð allt og gaman,

hugi eg hverfi

hvítarmri konu

og sný eg hennar öllum sefa.

162. Það kann eg ið sautjánda

að mig mun seint firrast

ið manunga man.

Ljóða þessa

munðu, Loddfáfnir,

lengi vanur vera.

Þó sé þér góð ef þú getur,

nýt ef þú nemur,

þörf ef þú þiggur.

163. Það kann eg ið átjánda,

er eg æva kenni'g

mey né manns konu,

- allt er betra

er einn um kann;

það fylgir ljóða lokum, -

nema þeirri einni

er mig armi ver

eða mín systir sé.

VII. Ljóðalok

164. Nú eru Háva mál kveðin

Háva höllu í,

allþörf ýta sonum,

óþörf jötna sonum.

Heill sá er kvað!

Heill sá er kann!

Njóti sá er nam!

Heilir þeir er hlýddu!