Guðmundar saga Arasonar/41
Nú er at segja frá ferðum Guðmundar byskups, at í meðal annarra góðra manna bjóða honum heim tveir skilríkir bændr. Var fólk margt með herra byskupi, bæði frjálst ok fátækt, en hallæri mikit í þeim héruðum ok torfengr kostr til mannfæðu.
Sá bóndinn, er fyrr tekr með honum, slær niðr tuttugu geldinga fyrir fátæka menn byskups. Dvelst hann þar tvær nætr ok líkar allvel.
Bóndi biðr, áðr hann ríðr í brott, at hann vígi honum brunn. „Vildi ek,“ segir hann, „at þat yrði með öllu heilagt vatn.“
Herra byskup svarar: „Sá, er helgar alla hluti, stjórnar því, hversu heilagt þat verðr, en blessa skal ek brunninn þinn, sem ek kann.“
Síðan vígir hann brunninn, ok er þat vatn svo mikillar blessanar, at margfaldr heilsubætr gerast af. Ór þeim sama brunni var flutt vatn í línhúfu yfir þveran Steingrímsfjörð. Sýndist hún utan sem svell, meðan hún hélt, en þurrt lín, er ór var látit.
Héðan ferr byskup í annat heimboð. Gerir sá bóndi líkt inum fyrra, leggr niðr tuttugu geldinga fyrir fátæka menn, ok er kjötin eru upp gengin, dregr á gleði byskupsins með nokkurri fæð.
Bóndi finnr þat brátt ok talar svo: „Herra minn,“ segir hann, „hvat er þat í mínu valdi, er yðr þykkir at skorta?“
Herra byskup svarar: „Heyrðist mér rétt, at þú gæfir fátækum tuttugu geldinga?“
„Já, minn herra,“ segir hann.
Byskup svarar: „Þarf hann nokkut inn fátæki bæði á fót ok líkam.“
Bóndi finnr nú, hvar ferr, at hann hefir kippt geldingagærunum í sína eign, en veitt kjötin slætt. Því svarar hann svo til: „Ek vil gjarna svo hafa gefit sem yðr líkar betr,“ – lætr síðan gærurnar til. Skiptir byskup þeim með ölmusumönnum ok er þá kátr sem áðr.
Í herbergjum þessa bónda var sá kvenkrypplingr, at knéin þröngdu brjóstit með föllnum sárum. Hér um biðr bóndinn, at byskupinn muni líkna svo auman líkam.
Byskup svarar: „Gjarna skal ek biðja drottin minn ok hans sæla móður, at þau miskunni. Legg ek þat til í fyrstu, at þér berið hana í sæng mína, sem ek geng til óttusöngs í nótt.“
Um morguninn eftir, sem þetta var áðr gert, segir hann sjálfr messu ok býðr, at krypplinginn skuli leggja niðr á gólfit hægra megin altaris í því sama officio, þar sem hann dæmir heyriligast. Blessar hann þrysvar yfir krypplinginn. En þann tíma eftir messuna, sem hann hefir tekit ablucionem calacis, vætir hann kreppta limu með því vatni, ok guðs krafti tilkomanda réttast bjúgi limir svo, at hverr þjónar þægiligri skipan sinnar náttúru. Lifði sú kona lengi síðan ok bar á brjósti ævinlig ör, er vottuðu, hversu stórmerkisfullt verkit var fyrir guði ok mönnum.