Guðmundar saga Arasonar/42
Þessir tveir menn, er greindir vóru, ok fleiri byggðarlýðr tjá mjúkliga herra Guðmundi, hverr ágangr ok illska þröngdi þann auma lýð með falsi fjandans, er næst bjó byggðum Selkollu. Þar með biðja þeir hans ágætt faðerni, at hann muni til fara ok álíta með sinni list, at þessi óhreinn andi mætti firrast.
Hann svarar: „Þessi er mikil bæn, ok langt yfir mitt megn að þreyta við helvízkt vald, þat er svo ofrar sér með sterkum yfirgang.“ – En þó sigrar hans mildi eftir vana, ok ferðast sem beðit var. Vóru flestir þangat ófúsari en til boðinna brúðlaupa.
Fram kemr hann til þess bæjar, er óvinar máttr ok megin átti heima. Því var líkt sem allt þat hús væri grafit í duft ok hárklæði með sorg ok sótt óbærra vesalda. Hér tekr herra byskup gisting, þótt eigi væri glatt í móti gengit. Var forbeini léttr um kveldit, því at sumir heimamenn lágu, en sumir litlu betr.
Herra byskup býðr, at sæing hans sé ger í stofunni á hægra veg dyra, segir, at þar skal allt fólk hjá honum inni vera um nóttina. Herra byskup blessar þá menn, er í lágu stofunni, gengr síðan til sængr ok sezt niðr í rúmit ok ætlar af klæðast.
En með því at þjónustumenn vangeyma at draga af honum skóklæðin, sér herra byskup, at kona skýzt fram at óvöru ok gengr óboðin í þjónustu, lætr sér eigi feilast ok dregr af hosuna.
Hann kennir, hver komin var, þrífr af henni hosuna með afli ok keyrir um höfuðit með þessum orðum: „Far niðr, fjandi ok gakk eigi framar.“
Ok svo varð, at Selkolla þorir eigi til þrautar at leggja við byskup. Flestir sváfu laust ok lítit í stofunni, en byskup vakir lengst á bænum þá nótt.
Á myrgininn lætr byskup gera sex krossa með tré ok einn stóran, svo at fáir hafnarkrossar eru stærri. Síðan hefr hann sína ferð til þess altarishúss, er nálægast var í byggðinni, hefir með sér alla sex krossana. Ok í veginum, sem þeir fram koma at einum læk, sjá ófreskir menn, at þar stendr Selkolla ok býst enn til bragða. Þessa sýn óttast bæði menn ok hestar. Herra byskup sér ok, hvar Selkolla stendr, víkr djarfliga at fram at henni ok gerir kross með sinni blessaðri hendi.
Eftir hann gervan talar hann svo: „Sökk nú fjandinn, ok kom aldri síðan upp í þessum landsfjórðungi, en ef þú bíðr þess, er ek steypi þér þriðja sinni, skaltu sjálft undirdjúpit finna.“
Selkolla sökk við þetta boð.
Sem herra Guðmundr kemr fram til kirkjunnar, segir hann fyrst sjálfr altarismessu, en vígir síðan krossana alla ok vatn þvísa næst í einu keri. Síðan lætr hann setja uppreista krossana í kerit ok væta alla með vatni, en þat vatnit, sem áðr vígðist ok nú flaut af krossinum, býðr hann dreifast syðra veg upp á kirkjuþekjuna, segist þess vænta, at af því grasi, er þar vex, muni menn fá létta mein sinna, biðr menn ok þat varast, þótt húsit verði þakt með nýju, at æ nokkut fyrra samblandist í þekjuna, segir, ef svo er gert, at eigi mun grasrótin tapa sinni náttúru ok dyggð. Prófaðist þetta síðan sem hann fyrir sagði ok brátt mun lesast með einu vitni.
En nú fyrst eftir svo gert, er greinanda, at hann snýr aftr í veg, ok sem hann kemr til bekkjarins, þar er Selkolla sökkr, býðr hann í þeim sama stað niðr skipast þann stærsta krossinn, ok aðra fjóra setr hann í fjórar höfuðættir umbergis bæinn ok fimmta uppi á stofuþekjunni þar skíðlægt yfir, sem Selkolla hafði niðr leitat undan hosunni. Síðan huggar hann þat auma fólk, segist þess vænta, at eigi mun Selkolla þar ganga um sýslur frá þeim degi. Sjúka bónda býðr hann þat, at hann láti flytja sik til sóknarkirkju sinnar, segir, at hann mun þá eigi langa kröm bera. Þetta fór enn svo. Hann lét flytja sik ok andaðist innan fárra nátta. Fluttu forsýnir menn, at í hans graftarstund stóð skelmir fyrir utan kirkjugarð ok treystist eigi nær koma, sakir þeirrar blessunar til fararleyfis, er maðrinn hafði þegit af Guðmundi byskupi. En frændi bóndans, er augnasprenginn fékk, var steinblindr á alla sína daga.