Guðmundar saga Arasonar/46
Liðnum tveim vetrum útlegðar herra Guðmundar tendrast upp nokkurir menn góðfúsir beggja byskupsdæma at leita til, ef friðr mætti formerast millum hans ok mótgangsmanna. Kemr svo með góðra manna tillögum ok bænarorðum, at fundr er laginn með herra byskupi ok Arnóri. Verðr þat bezta boð Arnórs til friðar á þeim fundi við byskup, at Guðmundr byskup skal fá orlof at sækja undir hans handlegg heim til Hóla ok stjórna kirkju sinni ok klerkum, en Arnórr vill hafa ræði öll nú sem fyrrum yfir gózi ok mönnum. En því, at vinum byskups sýndist þetta boð hvorki glaðvært né góðrar trúar, kann byskup því eigi játta ok sakir þess at æðra frelsi kirkjunnar var forliga nítt, skilja þeir svo fundinn, at eigi stóð betr en fyrr.
Reið herra Guðmundr byskup vestan, er á leið sumarit, allt it efra fjallveg með tíunda mann, kom ofan í Eyjafjörð ok um síðir á þann búgarð, er sitr formaðr héraðsins, er Hallr hét. Hann hafði forðum samnetjazt Sigurði í vanvirðu klaustrsins ok prestsins höfuðmund, sem fyrr var ritat, en er nú í góðri vináttu byskupsins með herra byskupi, ok því gengr hann í mót honum vel ok býðr honum með sér.
Herra byskup hefir í ráði at fara í sýslu sína, en þegar Arnórr fregn þat, dregr hann lið saman ok ætlar í mót byskupi, ef byrjar yfirferð. En er Hallr spyrr þetta, dregr hann lið saman í annan stað ok hugsar at veita byskupi. Finnast þeir með fylktu liði, en skilja svo með góðra manna tilstilli, at menn eru óskaddir, en einn veg ok áðr missáttir.
Hallr var drepinn næsta vetr eftir. Var þat kennt köldum ráðum Sighvats Sturlusonar. Hafði hann tvær sakir, þá aðra, at hann var formaðr í Eyjafirði, því at Sighvatr vildi hans rúm, en þá aðra, at hann fylgdi Guðmundi byskupi, ok þann arf vildi Sighvatr eigi taka eftir Hall með formannsskapnum. Bjó hann síðan í Eyafirði.
Ferr herra Guðmundr byskup norðr á héruð um sumarit ok dvelst þar lengi, lætr messur flytja í tjöldum, en því eigi í kirkjum, at móðurhúsit, heilög Hólakirkja, var enn í sút og saurgan.
Þetta sama sumar koma út önnur bréf herra Þóris erkibyskups, bæði til herra Guðmundar byskups skrifuð ok þeirra, er svívirðu kirkjuna. Skrifum til herra byskups hefir þann skilning endaligan, at hann kallast á fund erkibyskups at svara fyrir kirkjuna jafnfram sínum mótstöðumönnum, er stefndir vóru, til lögligrar umbótar, at friðr mætti formerast kirkjunni ok klerkunum til stöðugra náða. Stefnubréf þeirra kumpána annan veg hefir upp brotit þvílíkan skilning: