Heimskringla/Ólafs saga helga/226

by Snorri Sturluson

Þórir hundur kom þá og gekk fram með sveit sína fyrir merkið og kallaði: „Fram, fram, búandmenn,“ lustu þá upp herópi og skutu bæði örum og spjótum.

Konungsmenn æptu þá heróp en er því var lokið þá eggjuðust þeir svo sem þeim var áður kennt, mæltu svo: „Fram, fram, Kristsmenn, krossmenn, konungsmenn!“

En er þetta heyrðu bændur þeir er út stóðu í arminum þá mæltu þeir slíkt sama sem þeir heyrðu þá mæla. En er aðrir bændur heyrðu það þá hugðu þeir það vera konungsmenn og báru vopn á þá og börðust þeir þá sjálfir og féll mart áður þeir könnuðust við.

Veður var fagurt og skein sól í heiði. En er orusta hófst þá laust roða á himininn og svo á sólina og áður en létti gerði myrkt sem um nótt.

Ólafur konungur hafði fylkt þar er hæð nokkur var og steyptust þeir ofan á lið bónda og veittu svo hart aðhlaupið að fylking bónda bognaði fyrir svo að þar stóð þá brjóstið konungsfylkingar sem áður höfðu staðið þeir er efstir voru í búandaliði og var þá bóndaliðið mart búið að flýja en lendir menn og lendra manna húskarlar stóðu fast og varð þá allsnörp orusta.

Svo segir Sighvatur:

Vítt var fold und fótum,

friðbann var þar, mönnum,

þá réð í böð bráða

brynjað fólk að dynja,

þá er árlega ærir

álms með bjarta hjálma,

mikill varð á stað Stikla

stálgustr, ofan þustu.

Lendir menn eggjuðu lið sitt og knúðust til framgöngu.

Þess getur Sighvatur:

Fór í fylking þeira

fram, iðrast nú, miðri,

snarir fundust þar, Þrænda,

þess verks búendr, merki.

Þá sótti lið búanda að öllum megin. Hjuggu þeir er fremstir stóðu en þeir er þar voru næst lögðu spjótum en allir þeir er síðar gengu skutu spjótum eða örum eða köstuðu grjóti eða handöxum eða skeftiflettum. Gerðist þá brátt bardagi mannskæður og féll mart af hvorumtveggjum.

Í fyrstu hríð féllu þeir Arnljótur gellini, Gauka-Þórir og Afra-Fasti og þeirra sveit öll og hafði hver þeirra mann fyrir sig eða tvo eða sumir fleiri. Því þynntist skipanin fyrir framan merki konungs. Bað konungur þá Þórð bera fram merkið en konungur fylgdi sjálfur merkinu og sú sveit manna er hann hafði valið til að vera sér nær í orustu. Voru þeir menn í hans liði einna vopndjarfastir og best búnir.

Þess getur Sighvatur:

Mest frá eg merkjum næstan

mínn drottin fram sínum,

stöng óð fyr gram, gengu,

gnógr styrr var þar, fyrri.

Þá er Ólafur konungur gekk fram úr skjaldborginni og í öndurða fylking og bændur sáu í andlit honum þá hræddust þeir og féllust þeim hendur.

Þess getur Sighvatur:

Geirs hykk grimmlegt voru

gunnreifum Óleifi

loghreytöndum líta

lóns í hvassar sjónir.

Þorðut þrænskir fyrðar,

þótti hersa dróttinn

ógurlegr, í augu

ormfrán sjá hánum.

Þá varð allhörð orusta. Gekk konungur hart fram sjálfur í höggorustu.

Svo segir Sighvatur:

Rauð í rekka blóði

rönd með gumna höndum,

dreyrug sverð, þar er dýran

drótt þjóðkonung sótti.

Auk að járnaleiki

Innþrændum lét finnast

rækinn gramr, í reikar

rauð brúnan hjör túnum.